درایو یا موتور درایو یکی از تجهیزات کنترلی مورد استفاده برای راه اندازی و تنظیم دور الکتروموتورها است. بسیاری از فرآیندهای صنعتی نیاز به کارکرد با سرعت‌های مختلفی دارند. بطور مثال در مواردی که سرعت ممکن است از چندین محدوده‌ی از پیش تنظیم شده‌ی مختلف انتخاب شود، بهترین گزینه‌ی کنترلی، استفاده از درایو است. همچنین گاهی سرعت خروجی، از پیش تعیین شده نیست بلکه متغیر است. در این حالت معمولا از درایو به عنوان کنترل متغیر استفاده می‌شود.
درایوهای قابل تنظیم و سرعت متغیر می توانند به صورت مکانیکی، الکترومکانیکی، هیدرولیکی یا الکترونیکی باشند.
یک درایو با سرعت قابل تنظیم می‌تواند از یک موتورالکتریکی و یک کنترلر برای تنظیم سرعت کارکرد موتور تشکیل شده باشد و یا ترکیبی از یک موتور با سرعت ثابت به همراه یک وسیله‌ی تغییر مکانیکی سرعت که به طور مدوام قابل تنظیم است، ساخته شده باشد.
روند ساخت درایوهای پیشرفته با تکنولوژی رو به رشد جهانی سرعت بیشتری پیدا کرده است و به جایگاه مهمی را در صنعت تاسیسات و کنترل دست یافته است. کنترل پذیری بیشتر فرآیندها و صرفه جویی در مصرف انرژی دو دلیل اصلی استفاده از درایو با سرعت قابل تنظیم و متغیر است. همیشه از درایو برای کنترل بیشتر فرآیند استفاده می‌شد اما امروزه صرفه‌جویی در مصرف انرژی در سیستمهای کنترلی به عنوان یک هدف مهم و اساسی ظاهر شده است.
به عنوان مثال در شرایطی که سیستم نیاز به تنظیم جریان از طریق پمپ یا فن را دارد، استفاده از درایو با سرعت متغیر، در مقایسه با سایر تکنیک‌های کنترلی جریان ،باعث صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی می‌گردد.
همچنین یک درایو می‌تواند عملکرد منعطف‌تری در مقایسه با حالت‌های سرعت ثابت داشته باشد. به طور مثال در سیستمهای تاسیساتی فاضلاب. فاضلاب معمولا از طریق نیروی جاذبه توسط لوله‌های فاضلاب به یک چاه وارد می‌شود. وقتی که سطح مایع در چاه به یک نقطه‌ی مشخص رسید پمپ شروع به کار می‌کند. اگر در سیستم از پمپ دورثابت استفاده شده باشد زمانی که پمپ شروع به کار کرد بعد مدت زمان کوتاه وقتی سطح مایع در چاه به مقدار کمتر از نقطه‌ی مشخص شده رسید، پمپ خاموش می‌شود و با افزایش مجدد سطح مایع در زمان کم و به مقدار جزیی، پمپ روشن می‌شود. این عمل روشن و خاموش شدن مکرر پمپ باعث افزایش جریان الکتریکی در پمپ یا همان جریان راه‌انداز می‌شود. این کار منجر به ایجاد تنش‌های الکترومغناطیسی و حرارتی در موتور‌ها و تجهیزات کنترلی می‌شود که پمپ‌ها و لوله‌ها نیز تحت تنش مکانیکی و هیدرولیکی تخلیه و تصفیه فاضلاب قرار می‌گیرند. همه‌ی این موارد منجر به کاهش عملکرد و طول عمر مفید تجهیزات و تاسیسات سیستم می‌شود.
اما اگر در سیستمهای تاسیساتی فاضلاب یا سایر فرآیندهای کنترلی از درایو با سرعت ثابت قابل تنظیم یا متغیر استفاده شود، پمپ‌ها به طور مداوم با سرعتی کار می‌کنند که با افزایش و کاهش نقطه‌ی تنظیم شده مطابقت دارند بنابراین عملکرد منعطف‌تری را در سیستمهای کنترلی خواهند داشت.
به طور کلی در سیستمهای صنعتی و تاسیساتی، فن‌ها وپمپ‌ها قسمت زیادی از انرژی مورد استفاده را مصرف می‌کنند. در مواقعی که فن یا پمپ بار متفاوتی را تحمل می‌کند یک روش ساده برای تغییر مقدار بار، استفاده از دمپر یا شیر در خروجی فن یا پمپ است که با افزایش افت فشار باعث کاهش جریان بار می‌شود. در این حالت افت فشار اضافی، منجر به اتلاف انرژی می گردد. یک روش بهینه استفاده از درایو با سرعت متغیر بر روی فن یا پمپ است که می‌تواند منبع تغذیه را متناسب با تقاضای بار تنظیم کند و از اتلاف انرژی جلوگیری نماید.
برخی از مزاياي استفاده از درایو به طور خلاصه:
-عمر مفيد بالا (به دليل استفاده از مدارات الكترونيك قدرت)
-توانائي درايو در بازگرداندن انرژي مصرفي در ترمزهاي مكانيكي و يا مقاومت هاي الكتريكي به شبكه
-كاهش جريان راه انداز شبكه (جريان راه اندازي كمتر از 10 درصد جريان نامي مي شود)
-كاهش مصرف انرژي در سيستم هاي داراي فن (در گذشته با وجود موتور هاي دور ثابت، كنترل جريان سيال با دمپرها صورت مي گرفت)
-كاهش تنش هاي الكتريكي (به دليل راه اندازي و توقف نرم) و در پي آن كاهش تنش هاي مكانيكي و اين خود باعث كاهش هزينه هاي تعمير و نگهداري مي شود.
-افزايش دامنه تغييرات ممكن براي سرعت موتور نسبت به روش هاي مكانيكي
-اضافه شدن امكانات نرم افزاري براي مديريت عملكرد كنترل دور
امروزه در سیستمهای کنترلی تهویه مطبوع و تاسیسات و یا سایر فرآیندهای کنترلی صنعتی، استفاده از دستگاهی که انرژی از دست رفته را بازیابی کند یا باعث صرفه جویی در مصرف انرژی گردد از نظر اقتصادی بسیار بهینه و مورد تایید مهندسین و طراحان است.
شرکت دیهیم تهویه نوین در زمینه تامین و فروش انواع تجهیزات کنترلی از برندهای معتبرخارجی و داخلی آماده همکاری با مهندسان ، طراحان و مجریان پروژه ها است.